به نقل از «خبرگزاری دانشجو»

بررسی آمار تولید و مصرف گاز در کشور/ اتلاف منابع از خانه تا نیروگاه!

تاریخ انتشار: ۱۵ آبان ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۳۴۸۴۲۶

کارشناسان حوزه انرژی و مسئولان در رابطه با تشدید کسری گاز هشدار‌هایی دادند. در این گزارش با بررسی آمار و ارقام موجود سعی شده است ابعاد این قضیه مشخص گردد.

 

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو- محمد علی طیرانی؛ ۲۶ مهرماه گزارشی توسط سخنگوی کمیسیون انرژی در رابطه با وضعیت تولید مصرف گاز در صحن علنی مجلس و با حضور وزیر نفت قرائت شد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

این گزارش سعی داشت با بیان آمار تصویری از اهمیت گاز در بخش‌های مختلف کشور ارائه دهد و ضمن بیان عواقب عدم توجه به چالش تولید گاز، راهکار‌هایی را هم جهت مواجه با این مسئله بیان کند. بعد از قرائت گزارش کمیسیون انرژی، وزیر نفت نیز سخنرانی کرد و توسعه میادین گازی را در گرو تامین ۸۰ میلیارد دلار دانست. در انتها رئیس مجلس در مواجه با این درخواست اوجی تلویحاً گفت ۸۰ میلیارد دلاری در کار نخواهد بود. آنچه بیان شد گواهی بر وضعیت ناتراز انرژی کشور به خصوص در حوزه گاز است. برای پی بردن به عمق این مسئله باید آمار و ارقام تولید گاز را بررسی کرد تا هم به تصویری از چالش‌های آینده این حوزه برسیم هم وضعیت ایران را با دیگر کشور‌های جهان مقایسه کنیم.

 

سومین ذخایر، شانزدهمین صادرکننده 
برخورداری ایران از منابع طبیعی می‌تواند مزیت کشور برای رشد اقتصاد و افزایش رفاه جامعه باشد. در بین منابع طبیعی موجود دسترسی به معادن عظیم گاز و نفت از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. ایران با دارا بودن حدود ۳۳ هزار میلیارد متر مکعب ذخایر گاز قابل استحصال ۱۷ درصد از ذخایر گازی جهان را به خود اختصاص داده و بالاتر از قطر و قبل از روسیه دارای دومین ذخایر گازی جهان است. طبق گزارش «مرور آماری بخش انرژی جهان در سال ۲۰۲۲» که توسط شرکت (BP) بریتیش پترولیوم منتشر شده است؛ ایران با تولید ۲۵۷ میلیارد متر مکعب گاز، معادل ۶.۴ درصد از کل تولید جهان، سومین تولیدکننده گاز جهان به حساب می‌آید؛ همچنین با مصرف ۲۴۱ میلیارد متر کعب گاز، معادل ۶ درصد از کل مصرف جهان، چهارمین مصرف کننده گاز جهان است. با توجه به آمار بالای مصرف گاز ایران تنها بخش کوچکی از تولید گاز خود معادل ۱۶ میلیارد متر مکعب را صادر می‌کند و از این حیث ایران در رتبه شانزدهم جهان قرار دارد.

اگر چه کماکان تولید گاز ایران از مصرف گاز بیشتر است، اما با ترسیم روند رشد تولید و مصرف گاز ایران طی یک دهه اخیر مشخص خواهد شد که اخیرا نرخ رشد مصرف گاز از نرخ رشد تولید پیشی گرفته است. با توجه به این که تولید و مصرف گاز در ایران اختلاف چندانی ندارند، این اتفاق می‌تواند نشانه‌ای از تشدید کسری گاز و واردات گاز به ایران در سال‌های آینده باشد.

همانطور که بیان شد ایران علیرغم اینکه سومین تولید کننده گاز جهان است، نتوانسته جایگاهی مطلوب در بین صادرکنندگان گاز جهانی پیدا کند. کارشناسان انرژی معتقدند حجم بالای مصرف گاز در بخش خانگی، نیروگاهی و صنعتی باعث شده است که ایران نتواند صادرات گاز خود را رشد دهد و از این طریق زمینه توسعه میادین گازی و افزایش تولید گاز را فراهم کند.

 

مصرف ایران در قیاس با دیگر کشورها

در سال ۲۰۲۱ مصرف گاز ایران برابر با مصرف گاز کشور‌های انگلستان، ایتالیا و آلمان، ۶۰ میلیارد متر مکعب بیشتر از مصرف کانادا و میکزیک، ۱۵۰ درصد مصرف کل آمریکای مرکزی و جنوبی، ۱۲۰ میلیارد متر مکعب بیشتر از مصرف کل قاره آفریقا، ۴ برابر مصرف هند و ۶۴ درصد مصرف کشور چین بوده است. طبق آخرین آمار از کل مصرف گاز در ایران ۳۵ درصد توسط نیروگاه ها، ۳۱ درصد توسط بخش صنعتی، ۲۶ درصد توسط بخش خانگی و باقی توسط بخش عمومی و CNG مصرف می‌شود.

 

25 درصد جامعه نیمی از گاز را مصرف می‌کنند
رقم مصرف ۲۶ درصد گاز تولیدی کشور توسط بخش خانگی، مقدار تجمیعی گاز مصرفی در طول سال است.  از آنجایی که اکثر برق کشور با استفاده از منابع فسیلی بخصوص گاز تولید می‌شود، می‌توان رقم نهایی بهره مندی بخش خانگی از گاز تولیدی کشور را بالا‌تر از ۲۶ درصد در نظر گرفت. از این میزان مصرف در بخش خانگی، مصرف روزانه گاز در فصول سرد سال نسبت به فصول گرم سال  بیشتر است. انتظار می‌رود امسال به طور میانگین در شش ماه دوم سال روزانه حدود ۷۰۰ میلیون متر مکعب گاز در بخش خانگی و صنعتی مصرف شود. البته باید در نظر داشت پیک مصرف روزانه طی سال گذشته فقط ۷۰۰ میلیون متر مکعب در بخش خانگی بود که احتمالا امسال هم حداقل به همان میزان پیک مصرف گاز در بخش خانگی رخ خواهد داد. قابل ذکر است در روز‌هایی که برای بخش خانگی مصارفی به اندازه ۷۰۰ میلیون متر مکعب گاز تامین می‌شود، به دیگر بخش‌ها فقط ۲۰ درصد از گاز توزیعی اختصاص پیدا می‌کند و بخش‌های صنعتی تحت فشار قرار می‌گیرند.

طبق اعلام مسئولان مربوطه به طور میانگین ۲۵ درصد جامعه که جزو دهک‌های درآمدی پر درآمد هستند ۵۰ در صد گاز بخش خانگی را مصرف می‌کنند و ۷۵ درصد دیگر جامعه تنها ۵۰ درصد گاز بخش خانگی را مصرف می‌کنند. در شرایطی که گاز این افراد حتی پس افزایش جزئی پلکانی قیمت در سال گذشته با قیمت‌های پایین به دستشان می‌رسد، مرفهان جامعه دلیلی برای اصلاح الگوی مصرف خود نمی‌بینند.

 

افزایش قیمت گاز راه حل مصرف بهینه گاز

 
اتلاف منابع گازی فقط محدود به بخش خانگی نیست و در نیروگاه‌ها و بخش صنعتی نیز اتلاف گسترده‌ای صورت می‌گیرد. حدودا بیش از ۶۰ درصد گاز تولید کشور در بخش نیروگاهی و بخش صنعتی مصرف می‌شود. در حالی که راندمان نیروگاه‌های تولید برق در برخی کشور‌های جهان به ۶۰ درصد می‌رسد، نیروگاه‌های گازی کشور در بهترین حالت با راندمان ۴۰ درصد فعالیت می‌کنند که منجر به اتلاف منابع گازی می‌شود. بخش صنعت نیز از این قاعده مستثنی نیست و با عدم افزایش بهره‌وری منجر به اتلاف گاز می‌شود. حلقه مفقوده اتلاف منابع گازی در بخش صنعت و نیروگاهی به نبود سازوکار انگیزشی که منجر به اصلاح رفتار عوامل شود بر می‌گردد. تولید کنندگان آن زمانی رفتارشان را تغییر می‌دهند که ادامه فرآیند سابق برایشان اقتصادی نباشد و تنها عاملی که در وحله اول رشد بهره وروی و راندمان را اقتصادی می‌کند افزایش قیمت گاز است.

منبع: خبرگزاری دانشجو

کلیدواژه: کسری گاز تولید گاز تعرفه گاز افزایش قیمت گاز میلیارد متر مکعب بخش خانگی اتلاف منابع مصرف گاز گاز در بخش گاز ایران تولید گاز گاز تولید گاز جهان توسط بخش

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت snn.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری دانشجو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۳۴۸۴۲۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

افزایش جذابیت صنعت نیروگاهی کشور برای بخش خصوصی

وزیر نیرو با اشاره به اینکه با اصلاح قوانین مالی صنعت برق، سرمایه گذاری در حوزه تولید برق برای بخش خصوصی اقتصادی شده است، افزود: نیروگاه‌های سراسر کشور می‌توانند برق تولیدی خود را با نرخ‌های جذاب در بورس انرژی به مشترکان به فروش برسانند. - اخبار اقتصادی -

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری تسنیم، علی اکبر محرابیان، وزیر نیرو در همایش سراسری مدیران نیروگاه‌های کشور اظهار داشت: بار اصلی وظایف صنعت برق کشور بر عهده بخش نیروگاهی است و بر همین اساس لازم بود در قالب همایشی سراسری آخرین اقدامات و برنامه‌های تولید برق نیروگاهی مورد بررسی و ارزیابی قرار بگیرد.

وی در ادامه به توسعه سریع کشور در طول دهه‌های گذشته اشاره کرد و افزود: در دهه‌های گذشته با توجه به رشد خوب کشور در بخش‌های مختلف به ویژه بخش صنعت، تقاضا برای مصرف برق به شدت افزایش یافت و همین روند توسعه‌ای باعث شد میان تولید و مصرف برق کشور فاصله معناداری ایجاد شود.

محرابیان اضافه کرد: اقتصاد کشور به صورت کلی بر پایه انرژی طرح‌ریزی شده است و در دهه‌های گذشته صنایع انرژی‌بر فراوانی مانند سیمان، آلومینیوم، فولاد، مس و در کنار آن بخش خانگی و تجاری رشد قابل توجهی داشتند که نتیجه همه این اتفاقات افزایش بسیار زیاد نیاز مصرف برق در کشور بود.

وزیر نیرو با اشاره به روند‌های متفاوت افزایش ظرفیت تولید نیروگاهی برق کشور در دولت‌های گذشته بیان کرد: در دولت‌های هفتم و هشتم 60 درصد، در دولت‌های نهم و دهم 68 درصد و در دولت‌های یازدهم و دوازدهم تنها 23 درصد به ظرفیت تولید برق کشور نسبت به ابتدای هر دولت افزوده شد.

وی با بیان اینکه عملکرد ضعیف دولت گذشته در توسعه ظرفیت نیروگاهی سبب شد تا دولت سیزدهم در ابتدای شروع به کار خود با ناترازی زیادی در صنعت برق رو به رو باشد، اظهار داشت: در ابتدای فعالیت باید دو اقدام اساسی یعنی جبران ناترازی پیش آمده و مدیریت بار مصرف برق را در دستور کار قرار می‌گرفت.

وزیر نیرو در ادامه سخنان خود با اشاره به برنامه تقدیمی به مجلس شورای اسلامی گفت: با اتکا به توان داخلی و ظرفیت نیروگاهی کشور از ابتدای دولت سیزدهم تاکنون بیش از 8500 مگاوات به ظرفیت تولید برق کشور افزوده شده است که برای تحقق این مهم از اقدامات متفاوتی مانند ارتقای بازدهی نیروگاه ها، احداث نیروگاه جدید در بخش‌های تجدیدپذیر، حرارتی و برقابی استفاده شد.

وی با بیان اینکه اینکه در کنار اقدام برای افزایش ظرفیت تولید برق، در بخش مصرف نیز اقدامات گسترده‌ای در دستور کار قرار گرفت، توضیح داد: سیاست وزارت نیرو تامین برق برای همه بخش‌ها مبتنی بر نظام مصرف است و در همین راستا در دولت سیزدهم تلاش بر این است تا صنعت برق به صورت اقتصادی اداره شود.

محرابیان با تاکید بر اینکه در دو سال گذشته برق مورد نیاز بخش خانگی به صورت 100 درصد تامین شد، افزود: در بخش صنعت نیز در 4 ماهه گرم سال 1402 نسبت به مدت مشابه سال 1400، بیست و پنج درصد انرژی برق بیشتری برای این بخش تامین شد و در همین بازه زمانی برای اولین بار میزان تامین برق صنایع از بخش خانگی پیشی گرفت.

وزیر نیرو رابطه اضافه کرد: تامین برق کافی برای بخش‌های مختلف در تابستان سال 1402 نسبت به سال 1400 در حالی رقم خورد که در تابستان 1400 خاموشی‌های گسترده در کشور اتفاق افتاد و نیز تابستان سال گذشته بر اساس منابع معتبر جهانی گرم‌ترین سال کره زمین در طول تاریخ معرفی شد.

محرابیان در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اینکه مهم‌ترین دلیل ناترازی انرژی برق در کشور بی توجهی به اقتصاد انرژی است، بیان کرد: در طول دهه‌های گذشته حلقه‌های مصرفی انرژی با سرمایه‌گذاری‌های ویژه رشد زیادی پیدا کرده‌اند، اما در این بین در بخش نیروگاهی کشور که در واقع محرک بخش‌های مختلف صنعت است، سرمایه‌گذاری کافی صورت نگرفته است.

وی با تاکید بر لزوم اصلاح اقتصاد صنعت برق با هدف رفع ناترازی‌ها گفت: سرمایه‌گذاری در بخش نیروگاهی باید به شیوه‌ای دنبال شود که فعالیت در این عرصه برای بخش خصوصی از جذابیت کافی برخوردار باشد.

محرابیان توضیح داد: نیروگاه‌های بخش خصوصی که در دو سال گذشته مجوز گرفته‌اند بر اساس قوانین جدید فعالیت خود را پیگیری می‌کنند و با توجه به نرخ‌های جذابی که مبتنی بر قانون برای مصرف بیش از الگوی بخش‌های مختلف در نظر گرفته شده است، نیروگاه‌ها می‌توانند بر‌خلاف گذشته در این صنعت کسب سود داشته باشند.

وی همچنین به آغاز معاملات بورس انرژی با حضور شرکت‌های توزیع برق اشاره کرد و افزود: در حال حاضر نیروگاه‌ها می‌توانند با عرضه برق تولیدی خود در بورس به شرکت‌های توزیع و مشترکان بالای یک مگاوات، پول حاصل از فروش را به صورت نقدی دریافت کنند.

وزیر نیرو با اعلام این خبر که به زودی در بورس انرژی ساز و کار جدیدی برای عرضه مستقیم برق نیروگاه‌ها به مصرف کنندگان از طریق بورس انرژی نیز ایجاد خواهد شد، گفت: تمام تلاش ما این است که با جذاب کردن اقتصاد صنعت برق، ساز و کاری ایجاد کنیم تا نیروگاه‌ها به صورت نقدی انرژی برق تولید شده خود را به مشترکان بفروشند و درآمد حاصل از آن را صرف توسعه فعالیت‌های خود کنند.

محرابیان با اشاره به تجربه موفق عرضه برق تجدیدپذیر در تابلوی سبز بورس گفت: اجرای موفق تابلوی سبز بورس که سبب شد فعالیت نیروگاهی در بخش انرژی‌های تجدیدپذیر برای بخش خصوصی جذاب و اقتصادی شود، اثبات می‌کند که عرضه برق نیروگاه‌های حرارتی نیز در بورس انرژی می‌تواند به افزایش جذابیت فعالیت بخش خصوصی در این بخش و حل مشکل نقدینگی این صنعت کمک کند.

وی در ارتباط با برنامه‌های جامع وزارت نیرو برای افزایش مشارکت مشترکان بخش خانگی در مدیریت بار مصرف برق نیز گفت: با یک روش هوشمندانه و با اختصاص پاداش صرفه‌جویی به مشترکان میزان مصرف برق بخش خانگی به شکل معناداری نسبت به سال‌های گذشته کاهش یافت و در واقع انرژی برق به جای استفاده نادرست در بخش غیرمولد در بخش مولد مورد استفاده قرار گرفت.

وزیر نیرو با تاکید بر مدیریت مصرف بخش خانگی با روش‌های هوشمند و خلاقانه اضافه کرد: با اینکه در بسیاری از کشور‌های اروپایی با هدف کاهش مصرف برق، تعرفه‌ها تا 70 سنت افزایش یافت، سیاست دولت سیزدهم در این حوزه افزایش حداکثری مشارکت مشترکاندر صرفه‌جویی  با اجرای طرح‌های متنوع مدیریت مصرف بود.

محرابیان با اشاره به اینکه در سال 1401 برای عبور موفق از اوج بار مصرف برق 100 اقدام، برای عبور موفق از اوج بار مصرف برق، سال گذشته 140 اقدام و برای سال جاری نیز 180 اقدام در نظر گرفته شده است، اضافه کرد: در سال جاری علاوه بر تکرار پاداش صرفه‌جویی سال گذشته برای مشترکان کم مصرف، همچنین در قالب یک کمپین جامع و با هدف مشارکت حداکثری مردم در طرح‌های مدیریت مصرف برق، تعداد 80 میلیون جایزه ویژه برای مشترکان در نظر گرفته شده است که شامل مواردی مانند 600 دستگاه خودرو، ده‌ها هزار لوازم خانگی کم مصرف، ده‌ها هزار دستگاه‌های هوشمند و... است.

وی با تاکید بر اینکه منظور از مشارکت مردم در طرح‌های مدیریت مصرف برق به هیچ وجه به معنای کاهش سطح رفاه مردم نیست، گفت: مشترکان می‌توانند با خاموش کردن لوازم پرمصرف و مازاد خود مانند کولر‌های گازی اضافی در مناطق گرمسیری در لیست مشترکان کم مصرف قرار بگیرند و مشمول جوایز ارزنده کمپین سال جاری شوند.

انتهای پیام/